Polskie kolędy

Początkowo nawiązywały do tradycji rzymskiej, kiedy to w pierwszym miesiącu roku Rzymianie składali sobie życzenia pomyślności, odwiedzali się i obdarowywali się prezentami. W rozumieniu pieśni religijnej wykształciła się wraz z rozwojem i umacnianiem chrześcijaństwa. Zgodnie z legendą autorem pierwszej kolędy w obecnej formie był św. Franciszek z Asyżu. Pierwszą wzmiankę o śpiewie w dniu narodzin Jezusa pośrednio zawiera Ewangelia św. Łukasza. Najstarsza zachowana polska kolęda, pochodząca z 1424 roku, zaczyna się od słów „Zdrów bądź, Królu Anielski”. Początkowo tłumaczono kolędy z łaciny i języka czeskiego. Wielu autorów słów to osoby anonimowe – byli to księża, mnisi, uczniowie, organiści i bezimienni poeci ludowi. Są też takie, które zostały napisane przez najsłynniejszych polskich autorów – między innymi Adama Mickiewicza czy Juliusza Słowackiego. Znana kolęda „W żłobie leży” została stworzona przez Piotra Skargę, a „Bóg się rodzi” – poetę Franciszka Karpińskiego.

Polska tradycja kolędowania jest bardzo bogata, w jej dorobku znajduje się ponad 500 kolęd i pastorałek. Pastorałka to odmiana kolędy o charakterze świeckim, o wątkach zaczerpniętych z życia codziennego. Do najpopularniejszych polskich kolęd należą: „Dzisiaj w Betlejem”, „Gdy się Chrystus rodzi”, „Gdy śliczna Panna”, „Wśród nocnej ciszy”, „Lulajże, Jezuniu”, „Mizerna cicha”, „Przybieżeli do Betlejem pasterze”. Natomiast najbardziej znaną na całym świecie kolędą jest „Cicha noc”. Ta niemiecka pieśń bożonarodzeniowa przetłumaczona została na ponad 300 języków.

Polskie kolędy są pieśniami pełnymi miłości, ciepła, współczucia i bliskości. Wyrażają również radość i zachwyt z powodu narodzin Chrystusa.

W Polsce z kolędami wiąże się obecny do dzisiaj zwyczaj tzw. kolędowania polegający na odwiedzaniu domostw przez kolędników z życzeniami pomyślności w Nowym Roku. Kolędnicy w zamian za piękne odśpiewanie kolęd otrzymywali od gospodarzy dary w postaci jedzenia lub drobnych datków pieniężnych.