Polacy w Indiach

Pierwsze wzmianki o polskich obywatelach w Indiach pochodzą z XV wieku. Za pierwszego Polaka w tym kraju uznaje się Gaspara da Gama, poznańskiego Żyda, który w młodości wyjechała z Polski wraz z rodzicami. Zamieszkiwał m.in. Wenecję i Aleksandrię, z której prawdopodobnie wyruszył do Indii. W Indiach spotkał Vasco da Gamę, dzięki któremu przyjął chrzest i przyjął jego nazwisko. Został tym samym portugalskim poddanym oraz przewodnikiem Portugalczyków po Indiach. Wiedza, jaką przekazał Portugalczykom była nieoceniona – korzystali z niej europejscy geografowie jeszcze w XVI wieku!

Warto wspomnieć także o pośle króla Zygmunta Augusta, Erazmie Kretowskim, którego pobyt w Indiach utrwalił Jan Kochanowski w epitafium posła, pisząc, że „Był (...) gdzie się Ganges toczy”. Pierwszą zachowaną, polską relację z pobytu w Indiach do Krakowa wysłał w 1596 roku kupiec Krzysztof Pawłowski.

W XVII wieku do Indii dotarli polscy misjonarze jezuici, z czasem dołączyli inni polscy księża i misjonarze karmelici. Do wybuchu II wojny światowej to właśnie misjonarze i księża katoliccy byli największą grupą Polaków trafiających do Indii. Zasłużyli się dla lokalnej społeczności budując kaplice, kościoły, sierocińce i szkoły dla najbiedniejszych dzieci. Polscy misjonarze i misjonarki do dziś przebywają w Indiach.

W XIX wieku na fali ogólnoeuropejskiej fascynacji Orientem do Indii zaczęli przybywać polscy badacze, ale także turyści. Z uwagi na koszty, na podroż do Indii mogli sobie pozwolić tylko ludzie majętni, byli wśród nich naukowcy, arystokraci, poeci, m.in. Adam Asnyk czy hrabia Jerzy Potocki. Na początku lat 20. XIX wieku do Indii trafili również polscy żołnierze oraz zesłańcy z Syberii. W 1933 roku w Bombaju otwarto Konsulat Polski, a w 1937 roku powstało w Indiach Towarzystwo Przyjaźni Indyjsko-Polskiej.

Największa grupa Polaków trafiła do Indii w czasie II wojny światowej. Byli to nie tylko uchodźcy, którzy po napaści Niemiec i ZSRR na Polskę w 1939 roku przez Rumunię i kraje Bliskiego Wschodu dotarli do Indii. Kolejnymi uchodźcami była grupa ok. 300 osób, która trafiła do Indii z Dalekiego Wschodu, po przystąpieniu Japonii do II wojny światowej w 1941 roku. Poskutkowało to ożywieniem życia polonijnego, wydawano polonijne gazety, m.in. „Polish News in India”, „Polak w Indiach”, czy skierowane do dzieci „Słoniątko Indyjskie”.

W latach 1942-43 do Indii dotarła największa grupa Polaków, przede wszystkim dzieci. Były to głównie sieroty, dzieci przesiedleńców wysłanych w głąb Rosji podczas 4 wielkich deportacji z lat 1940-41 z terenów dzisiejszej Ukrainy i Białorusi. Deportowani Polacy trafili najpierw do sowieckich łagrów, gdzie wielu z nich zmarło na skutek katorżniczej pracy oraz chorób, spowodowanych złymi warunkami panującymi w obozach.

Po ataku hitlerowskich Niemiec na ZSRR w 1941 roku doszło do podpisania porozumienia, tak zwanego paktu Sikorski-Majski, na mocy którego powołano Armię Polską pod dowództwem generała Władysława Andersa. Dodatkowo, podjęto decyzję o amnestii, dzięki której tysiące polskich cywilów mogło opuścić ZSRR. Wtedy pojawił się problem opieki nad polskimi dziećmi, szczególnie sierotami.

Jako pierwsze do pomocy uchodźcom zgłosiły się Indie. Brytyjski rząd kolonialny na początku sprzeciwiał się przyjęciu większej grupy dzieci, jednak ostatecznie w Indiach schronienie znalazło ok. 10 000 osób, z czego połowę stanowiły dzieci. Do pomocy Polakom włączyli się indyjscy arystokraci – warto wspomnieć o maharadży Jam Sahib Digvijaysinhji Randźitsinhdźi, który przyjął do swego księstwa najpierw 500 a potem 1000 dzieci. W części swojej nadmorskiej posiadłości na zbudował 60 bloków mieszkalnych, każdy zamieszały przez ok. 30 dzieci w wieku od 3 do 16 lat.

Po zakończeniu wojny większość Polaków wyjechało z Indii – głównie do USA, Kanady i Australii. Spowodowane było to m.in. nagonką prowokowaną przez administrację brytyjską, że Polacy są na utrzymaniu indyjskiego społeczeństwa. W związku z tym od zakończenia wojny do 1989 roku do Indii przybywało niewielu Polaków, a jeszcze mniej się osiedlało. Największą grupą rodaków w Indiach stanowili misjonarze.

Po upadku komunizmu nastąpiło zwiększenie ruchu turystycznego – Indie stały się popularnym kierunkiem wakacyjnym Polaków. Z czasem coraz więcej rodaków decyduje się na wyjazd do Indii na dłużej – czy to na kilkuletnie kontrakty pracownicze lub na stałe. W 2012 roku liczba Polaków i osób polskiego pochodzenia mieszkających w Indiach wynosiła ok. 300 osób.

Polacy i organizacje polonijne w Indiach:

Polska in India - www.facebook.com/PolacywIndiach

Polsko-Indyjska Izba Gospodarcza - piig-poland.org